Οδηγός επιβίωσης στην Κρύση

...Για να αλλάξουμε τον κόσμο, πρέπει όχι μόνο να δράσουμε με διαφορετικό 

τρόπο, αλλά και να σκεφτούμε διαφορετικά, κάτι που απαιτεί να εργαστούμε 

πάνω στις έννοιες και μερικές φορές να επινοήσουμε νέες έννοιες. 

Michael Hardt

Οι περιπέτειες του Scrooge McDuck  

Παραπλανητικός ο τίτλος της ανάρτησης; Λάθος η ορθογραφία; Καθησυχάζω: τίποτα από τα δύο δεν συμβαίνει. Και εξηγούμε...

Μην φανταστείτε βέβαια ότι εδώ θα βρείτε οδηγίες για το πως θα εξοικονομήσετε χρήματα, κάνοντας τη λεγόμενη "οικονομία". Άλλωστε λεφτά δεν υπάρχουν και επί πλέον ποτέ δεν πίστεψα στα μανιφέστα τύπου How To, με τα οποία σε κάθε περίπτωση και για πάσα ασθένεια μας βομβαρδίζουν οι ειδικοί (How to Learn Guitar, How to Publish your Book και  άλλες χιλιάδες σωτήριες συνταγές από την πέραν του Ατλαντικού όχθη). Όλα αυτά μου θυμίζουν λίγο ή περισσότερο τις συνταγές μαγειρικής που οι συγγραφείς των αραδιάζουν στους πάγκους των βιβλιοπωλείων ή στις οθόνες της τηλεόρασης προς άγραν ανυποψίαστων νοικοκυρών, που σε καμμία περίπτωση δεν διανοούνται να σκεφθούν ότι είναι πολύ πιθανό κανένας από αυτούς να μην έχει ποτέ μαγειρέψει και καταναλώσει το παρασκεύασμά του.

Σε εποχές Κρίσης, και καθότι το κάθε θύμα του ναυαγίου των αγορών δεν εξετάζει ποιός και γιατί τον σώζει, πολλοί είναι οι ιεραπόστολοι της σωτηρίας μας. Κηρύττουν μέσα από ένθετα και άρθρα σε εφημερίδες, εκπομπές στην τηλεόραση, αναρτήσεις σε ενημερωτικές ιστοσελίδες. Ξεχνώντας οι περισσότεροι από αυτούς πως ήταν οι ίδιοι που κάποτε μας πουλούσαν σαν καθρεφτάκια τις μετοχές του χρηματιστηρίου ή τα δομημένα ομόλογα της Λιθουανίας, για να αυξήσουμε δήθεν το πουγκί μας, στην ουσία για να τους αποκαλύψουμε τον κρυμμένο θησαυρό της αποταμίευσής μας.

Τίθεται το ερώτημα: υπάρχουν ακόμη υποψήφια θύματα; Οι αναγνώστες και εν γένει το ακροατήριο αυτών των επίδοξων σωτήρων επιθυμεί ακόμη τη σωτηρία τους; Και μάλιστα στις παρούσες συνθήκες που καθώς λένε σοβεί η χειρότερη μεταπολεμικά οικονομική κρίση; Υπάρχουν! Και θα υπάρχουν όσο η λέξη Κρίση θα τυρρανά το μυαλό τους και θα θέτει σε συναγερμό το ένστικτο του πολλαπλασιασμού ή τη συντήρηση τουλάχιστον της περιουσίας των.

*****

Σωστά το μαντέψατε: η δική μου συμβολή (και συμβουλή αν προτιμάτε) είναι μία: Μην ακούτε κανέναν από τους οικονομολογούντες και μη ομολογούντες για το έγκλημα, που προφέρουν τη λέξη Κρίση. Μια λέξη που εισήγαγαν οι Αγγλοσάξωνες (Crisis) στα οικονομικά λεξικά για να σβήσει κάθε ίχνος οικονομικού εγκλήματος που διαπράττεται καθημερινά εδώ και δυό-τρείς αιώνες ανά την υφήλιο. Αφού δώσει πριν άφεση αμαρτιών σε κάθε πολιτική και οικονομική ασυδοσία των σχεδιαστών της.

Με κρυμμένη την αλήθεια κάτω από το ειδικό βάρος και δέος που προκαλεί μια τόσο αμφιλεγόμενη λέξη, που παραπέμπει ευθέως στην κρίση και την αναπόφευκτη κατάκριση ενός κέρβερου της ηθικής ή του νόμου και στην επακόλουθη τιμωρία, πορεύτηκε ο καπιταλισμός και όλες οι εκδοχές του. Άλλοτε επιτρέποντας μια αργή και άλλοτε μια γρήγορη, αλλά πάντα χωρίς διαλείμματα, συσώρευση πλούτου στα χέρια όλο και λιγώτερων. Μια αργή συσώρευση που προσπαθεί να κρατήσει τις ισορροπίες ανάμεσα στην εργασία και το κεφάλαιο, δεν γίνεται εύκολα αντιληπτή, μιας και επιτρέπει μιαν υποτυπώδη αναδιανομή πλούτου, ένα κόκκαλο από τον μόσχο τον σιτευτό (κεϋνσιανισμός). Αντίθετα, μια ταχεία συσώρευση ανατρέπει εν μια νυκτί σχεδιασμούς και προγράμματα πολιτών και λαών, μπορεί να εξοντώνει κατά βούληση οικονομίες χωρών σε ελάχιστα λεπτά της ώρας. Είναι ο πόλεμος σε καιρό ειρήνης (φονταμενταλισμός των αγορών) ήταν η ειρήνη σε καιρό πολέμου (κεϋνσιανισμός).

Έχουμε Κρύση λοιπόν! Αν βοηθούσαν και οι ιθύνοντες περί την ετυμολογία των λέξεων ίσως καταφέρναμε σαν γλώσσα να τιμωρήσουμε την αυθαιρεσία των Αγγλοσαξώνων και να ζητήσουμε την επιστροφή της λέξης Κρίση σε αυτούς που επί αιώνες ανήκε, απαιτώντας τη μαζί με τα γλυπτά του Παρθενώνα. Σε αντάλλαγμα να τους δωρήσουμε τη λέξη Κρύση ομού μετά του ρήματος Κρύπτω, για να εκφραστεί σωστά το περιεχόμενο ενός κοσμογονικού γεγονότος που άλλους συναρπάζει και άλλους (τους πλείστους) απαγάγει κρυφίως και καθημερινά στα κρατητήρια της αιωνίου κρίσεως και κολάσεως. Και είναι σίγουρο πως το λεξιλόγιο της Οικονομικής επιστήμης θα εμπλουτισθεί αρκούντως: Με το ρ.Κρύπτω, αποκρύπτω, απόκρυψη και όλα τα σύνθετα και παράγωγα ρήματα, επιρρήματα, επίθετα και ουσιαστικά, καταστάσεις και συναισθήματα (νόμοι εν κρυπτώ, κρυμμένες καταθέσεις, κρυφές ofsore, κρυφοί φόροι, κρυφές χορηγίες, κρυμμένα κοιτάσματα, κρυμμένοι στο μανίκι άσσοι, κρυφές διασυνδέσεις, κρυμμένοι με κουκούλα τοκογλύφοι και λαθρέμποροι). Κρυφά και απόκρυφα θα βρούν επιτέλους τη δικαίωσή τους μόνο με την απλή απόσυρση της λέξης Κρίση και την αντικατάστασή της με τη λέξη Κρύση.

Οικονομική Κρύση, ένας όρος που θα μπορούσε να φέρει επιτέλους και στη χώρα μας το βραβείο Νόμπελ της Οικονομίας.

Και επανέρχομαι σε αυτό που σας υποσχέθηκα: Αντιμέτωποι με την κρύση δεν έχουμε να κρύψουμε τίποτα. Ούτε την αδυναμία μας να πληρώσουμε το χαράτσι κι' ας μας κόψουν το ρεύμα, ούτε την αδυναμία μας να πληρώσουμε τους τόκους του δανείου μας και ας μας πάρουν το σπίτι οι τράπεζες. Στην πρώτη περίπτωση μαγειρεύουμε στο πεζοδρόμιο ή στο δρόμο κάτω από το διαμέρισμά μας, καλώντας τους γείτονες να θαυμάσουν και να δοκιμάσουν τις συνταγές μας, εφαρμόζοντας το ουδέν κρυπτόν υπό τον ήλιο. Ακόμη και ένα ντουζάκι με το νερό του πάρκου μπορούμε να κάνουμε επιδεικνύοντας στους περιπατητές τ' απόκρυφα κάλλη μας. Στη δεύτερη περίπτωση ξέρουμε ότι ένα αντίσκηνο μπορεί να χωρέσει όλα τα υπάρχοντά μας που κάθε μέρα και κάθε στιγμή φανερώνονται μπροστά μας. Αυτά που η σκόνη και η αχρηστία δεν κρύβουν από τα μάτια μας. Και όπως τόπε κάποτε και ένας γνωστός μας ζωγράφος, που αναγκάστηκε να ζήσει μερικές βδομάδες στο αντίσκηνο λόγω του σεισμού της Αθήνας, "τώρα κατάλαβα με πόσα λίγα πράγματα μπορώ να ζήσω".

*****

Δεν είναι δύσκολο το να κρύψει το αντίσκηνό μας τα πολύτιμα υπάρχοντά μας. Αρκεί να φαντασθούμε ότι 80 τρίς παγκόσμιο προϊόν κρύβουν 800 τρίς συσωρευμένο ρευστό της παγκόσμιας τραπεζικής παραοικονομίας. Ότι τα τραπεζικά θησαυροφυλάκια της Ευρωπαϊκής Ένωσης διαθέτουν αυτή τη στιγμή κάτι λιγώτερο από 10 τρίς κρυμμένη ρευστότητα και επίσης οι μεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες κρύβουν περί τα 3 τρίς χρηματικά διαθέσιμα τα οποία αποφεύγουν να εκθέσουν σε επενδύσεις, παρόλα τα κίνητρα και τα συγχωροχάρτια των κυβερνήσεων.

Και όπως κάθε νόμισμα τους ενός ευρώ που καταλήγει στα χέρια μας έχει επιτελέσει έναν αόρατο σε εμάς κύκλο εργασιών, έτσι και κάθε αγαθό, που ανταλάσεται με το ευρώ αυτό, αποκρύπτει δια της συμπιέσεως όλο και περισσότερο μέσα του την αξία της εργασίας, εκμηδενίζοντάς την. Η αμοιβή της εργασίας για το προϊόν του ενός ευρώ υποκρύπτει επίσης την αγωνία της παραγωγού-εταιρείας να γιγαντώσει τα κέρδη της, αφού διανείμει ένα μέρος τους στους συνεργάτες της (διανομείς-εμπόρους). Αγωνία που σε κάθε περίπτωση δεν κρύβεται:αναζήτηση φθηνών εργατικών χεριών, αναζήτηση επενδυτικών ευκαιριών σε χρηματιστηριακές αξίες.

Με τούτα και με τ' άλλα - διατί να το κρύψωμεν άλλωστε; - το ένα ευρώ θα καταντήσει να γίνει, για τους περισσότερους, ο κρυμμένος θησαυρός του καρναβαλιού των Αγορών.