Η πανούκλα

Arnold  Bocklin, The Plague, 1898

...Απ' την στιγμή που η πανούκλα είχε κλείσει τις πύλες της πόλης, δε ζούσαν πια παρά μόνο μέσα στο χωρισμό, τους είχαν αποκόψει απ' αυτή την ανθρώπινη ζεστασιά που σε κάνει όλα να τα ξεχνάς...

...Γιατί ήξερε ότι αυτός ο κόσμος που γλεντούσε, αγνοούσε, κι είναι κάτι που μπορούμε να το διαβάσουμε στα βιβλία, ότι ο βάκιλος της πανούκλας δεν πεθαίνει και δεν εξαφανίζεται ποτέ, ότι μπορεί να μένει κοιμισμένος ολόκληρες δεκάδες χρόνια μέσα στα έπιπλα και τ' ασπρόρουχα, ότι περιμένει υπομονετικά στα δωμάτια, στα υπόγεια, στα σεντούκια, στα μαντήλια  και στα χαρτιά, κι ότι μπορεί να φτάσει κάποτε η μέρα που, για την δυστυχία ή για να γίνει μάθημα στους ανθρώπους, η πανούκλα θα ξυπνήσει τα ποντίκια της και θα τα στείλει να ψοφήσουν σε μια ευτυχισμένη πολιτεία...***

Σηκώσαμε τα χαλιά και είδαμε τα ποντίκια. Τόσα που δεν φανταζόμαστε πριν. Τραβήχτηκαν τ' απόνερα από τον βάλτο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και το φάντασμα της χρυσής αβγής κραύγασε:εγέρθητο !

Να εγερθούν οι ποντικοί στα δύο...

Φορείς και ξενιστές του μαύρου θανάτου, ολετήρες της ζωής και κάθε δημιουργίας, τα πρωτόζωα της χρυσής αβγής στεγάζονταν πάντα στις πιο σκιερές πτέρυγες του πολιτικού φάσματος. Πολλούς, και σωστά κατά τη γνώμη μου, δεν ξάφνιασαν οι εκλογικές επιδόσεις τους. Η πολιτική απογύμνωση και χρεωκοπία των κομμάτων-ξενιστών των μνημονιακών ιδεολογιών και πολιτικών, δεν άφηνε περιθώρια, δεν επέτρεπε την κατεδάφιση των ύστατων οχυρών ενός καθεστώτος που φιλοδοξούσε να μείνει για δεκαετίες στη χώρα.

Τα κόμματα του μνημονίου, η μεγάλη ποντικομαμή του φασισμού, επένδυσαν στη γένα του τέρατος, υπαγόρευσαν την αντιμνημονιακή ρητορεία του, ενεθάρρυναν τη ρατσιστική πρακτική και φρασεολογία, απετέλεσαν την άλλη όψη του νομίσματος πατριωτισμός. Δημιούργησαν πεδίο λαϊκισμού λαμπρό για τους φιλεύσπλαχνους μπράβους του υποκόσμου, άνοιξαν το δρόμο για τη διασπορά της πανούκλας μέσα από τα Μ.Μ.Ε, ενίσχυσαν και εξόπλισαν τις ορδές του για την επίθεση ενάντια στο λαό στη νέα εποχή της εξουσίας των Αγορών. Παρέδοσαν εαυτούς ασμένως στον ευτελισμό και στην εξορκιστική πυρά του φασισμού, ακολουθώντας το πεπρωμένο τους, έτσι όπως ακριβώς συνέβη στη Γερμανία πριν 80 περίπου χρόνια. Μοναδικός προστάτης και εγγυητής των συμφερόντων του κεφαλαίου, όταν αυτό κινδυνεύει, δικαιούται ιστορικά να είναι ο φασισμός.

*****

...Εκείνο που κάνει την πανούκλα να ξεχωρίζει ήταν πως όλος ο κόσμος, 

απ’ τον διευθυντή ως τον τελευταίο κρατούμενο, ήταν καταδικασμένοι 

και για πρώτη ίσως φορά, βασίλευε απόλυτη δικαιοσύνη στις φυλακές..***. 

Χιλιάδες Φραντς Μπίμπερκοπφ* κατέκλυσαν τα χωριά και τις πόλεις της χώρας. Αυτό το 7% είναι ένα μικρό κομμάτι ενός πληθυσμού που έχει ρίζες π' απλώνουν στ' απόνερα της πνευματικής εξαθλίωσης, που όρισαν οι ισχυροί σαν το ακροτελεύτιο άρθρο στο διατυπωμένο πολίτευμα της γής, σαν το μέγα τείχος προστασίας των. Ενας εξαθλιωμένος πνευματικά λαός που σύσσωμος χειροκρότησε εξουσίες, πρόθυμος κουβάλησε τις πέτρες να χτιστεί το τείχος που θα τον άφηνε έξω από τον παράδεισο. Ες αεί ανοχύρωτος σε κάθε επιδημία, άοπλος σε κάθε πόλεμο. Και εγκαταλελειμμένος στις ορέξεις κάθε φασίζοντος λαϊκισμού. Και εκεί, στα σκοτάδια και το ημίφως του ερέβους συνωστίζεται με όλα τα έρποντα, φορείς της πανούκλας. Απολαμβάνοντας τη δικαίωση της ισότητας, μέσα στο θάλαμο του θανάτου, παραιτήθηκε από κάθε του σκέψη και κάθε του όραμα. Μικρομέτοχος πια μιας ευτελούς ζωής και ενός πατριωτικού οράματος, μετεπήδησε από την καρότσα του αλόγου στο κουβούκλιο ενός τανκ. Λαθρόβιος παρά την πολιτική, ψήφισε παραπολιτικά.

...Έπαιρναν θέση στο παρόν χωρίς μνήμη και χωρίς ελπίδα. Στην πραγματικότητα, όλα είχαν γίνει πια παρόν γι’ αυτούς. Πρέπει να πούμε πως η πανούκλα είχε αφαιρέσει απ’ όλους την δύναμη της αγάπης και την δύναμη της φιλίας ακόμα. Γιατί η αγάπη χρειάζεται κάποιο μέλλον και για μας δεν υπήρχαν πια παρά μόνο στιγμές...***

Μα σαν δε φτάνει το ψωμί για σένα και για μένα

θα σου ταρπάξω από το χέρι, θα χρειασθεί,

για να ταίσω το σκοτάδι της ψυχής μου και του νού.

Και είναι η οργή που θέριεψε με μίσος, 

Για τους καλύτερους μισθούς και προνόμια των άλλων,

Για τις εξεγέρσεις που δεν μπόρεσαν να πραγματώσουν,

Για τα φτερά του αετού που δεν είχαν.

Και θέριευε τούτο το μίσος, μα...

..Τους έμενεν ο θεός και η πατρίδα, τους έλεγαν 

και ακόμη, 

Δεν υπάρχει δεξιά, δεν υπάρχει αριστερά, μόνο κόκκαλα ελλήνων τα ιερά.

Και παρέδοσαν προς εξόρυξη το μετάλλευμα των ποταπών τους ενστίκτων, έταξαν εαυτούς ΑΟΖ του φασισμού με αντάλλαγμα το ανήκειν στις ορδές του.

...Και ο σύγχρονος Καραϊσκάκης εγγονός δολοφόνου, παραγωγός και προαγωγός των ηθών της νύχτας στο Ξηρόμερο αμείβεται με 6000 σταυρούς. Σταυρούς διαλυμένων ψυχών στην άβυσο της ανυπαρξίας και της α-εργίας, στο βούρκο της καθημερινότητας που τις νύχτες γλυκαίνουν η στέγη και τα κρεβάτια των οίκων ενοχής και ανοχής του σύγχρονου σωτήρα τους, Χρόνια τώρα. Και τις ανομίες αυτού του οίκου και των ενοίκων του αποπλύνει η φιλική εξουσία και ευλογεί η αγιαστούρα κάποιων δεσποτάδων.

...Την πρώτη φορά που η μάστιγα αυτή εμφανίστηκε στην ιστορία, ήταν για να χτυπήσει τους εχθρούς του Θεού. Ο Φαραώ πρόβαλλε αντίσταση στις προαιώνιες βουλές κι η πανούκλα τότε τον γονάτισε. Απ’ την αρχή όλης της ιστορίας, η μάστιγα του Θεού κάνει τους αλαζόνες και τους τυφλούς να γονατίσουν μπροστά Του. Μελετήστε τα αυτά και γονατίστε...***

Βαβαί ! Η άκοπη χρυσαβγίτικη φιλανθρωπία προς τους εξαγορασμένους από τα λύτρα των ναρκωτικών ή ενός οίκου αγοραίου έρωτα, από τα ναύλα των "λαθρομεταναστών". Καθαγιασμένα και ξεπλυμένα. Και πληρούται η παληά υπόσχεση μιας λαμπερούς διαβίωσης που προχθές χάθηκε στις στοές ενός μνημονίου και χθές βρέθηκε στα σεντούκια των χρυσαυγιτών.  

..και ο φρικτός βούρκος της χυδαιότητας όπου βουλιάζει η ψυχή τους, η άβυσσος των ψυχρών τιποτένιων και χυδαίων όντων που συναντάμε σε κάθε βήμα της επίγειας οδοιπορίας μας**, αιώνες τώρα, γεννούν όλο και πιο δύσμορφα τέρατα, έλκουν κομμάτια του εαυτού μας ν' αποστρέφει το πρόσωπο από το φώς του ηλίου.

Από μερικά όμως σπίτια έβγαιναν βογκητά. Παλιότερα όταν τύχαινε κάτι τέτοιο, έβλεπες συχνά περίεργους να στέκονται στον δρόμο και ν’ αφουγκράζονται. Έπειτα, ωστόσο απ’ την μακρόχρονη αναστάτωση φαίνεται πως οι καρδιές  σκλήρυναν κι όλοι περπατούσαν ή ζούσαν δίπλα στους θρήνους λες κι αυτή ήταν η φυσιολογική γλώσσα των ανθρώπων…  Μετράνε τους νεκρούς, τους ζωντανούς και τέρμα! Ενώ αυτή την καταραμένη αρρώστια! Ακόμα κι όσοι δεν την έχουν την κουβαλάνε στην καρδιά τους...***

Στο ολοένα και πιο Καφκικό τοπίο της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, δεν υπάρχει ζωή, μόνο φωταψίες θανάτου. Μέλλον, κάλλος, έρωτας υπάρξεις ξορκισμένες. 

-Για να δούμε, Ταρού, είσαστε ικανός να πεθάνετε για έναν μεγάλο έρωτα;

-Δεν ξέρω, αλλά τώρα μου φαίνεται πως δεν είμαι.***

*****

Τ' αποτυπώματα που άφησε κάποια στιγμή μέσα μας το τρωκτικό της πανούκλας μένουν και δεν σβήνουν εύκολα. Ο φασισμός φωλιάζει παντού: στους ήχους που ακούμε, στον τόνο της φωνής, στις κινήσεις του σώματος, στον αέρα που αναπνέουμε, στην απουσία των χρωμάτων, στην απουσία του έρωτα. Ενοικεί στις πόλεις και κάθε στιγμή ξεσπαθώνει. Δεν συντρίβεται με τα ίδια του τα όπλα, παρά με την ομορφιά, την αλήθεια, την αγάπη και τον έρωτα. Ας αφεθεί ο νούς να βηματίσει, ο ψίθυρος ν' ακουστεί, το βλέμμα να πλανηθεί, το χέρι να δώσει.

...Πρέπει ωστόσο, να σας πω: δεν υπάρχει θέμα ηρωισμού μέσα σ’ όλα αυτά. Πρόκειται για εντιμότητα. Είναι μια ιδέα που μπορεί να κάνει μερικούς να γελάσουν, ο μόνος όμως τρόπος για να καταπολεμήσει κανείς την πανούκλα είναι η εντιμότητα...***

υστερόγραφο... 

Και πήρες του καιρού τ' αλφαβητάρι,

και της αγάπης λόγια φυλαχτό,

για να βρει πάλι ρίζα το χορτάρι.

Και πήρες την ελπίδα και τη χάρη,

ψηλά να πας να χτίσεις κιβωτό

με την ελπίδα μόνο και τη χάρη...

Από τους στίχους τους στίχους ενός τραγουδιού. (εδώ)

Γιατί αυτή τη φορά είμασταν πολλοί.... 

 * Κεντρικός ήρωας της τηλεοπτικής σειράς Berlin Αlexanderplatz.

** Νικολάϊ Γκόγκολ Οι Πεθαμένες Ψυχές.

*** Αλμπέρ Καμύ Η Πανούκλα