Άλλος Δρόμος Δεν Υπήρχε (Ήρωες και νενέκοι)

..Με αφορμή τη θέαση ενός ντοκιμαντέρ και τις δηλώσεις του κ.Κουβέλη

«Προοδευτικό και ρεαλιστικό» χαρακτήρισε το πρόγραμμα της κυβέρνησης ο πρόεδρος της ΔΗΜ.ΑΡ. Φ. Κουβέλης κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης. Ο Φ. Κουβέλης τόνισε ότι η ΔΗΜ.ΑΡ. «αναλαμβάνει στο ακέραιο την ευθύνη της συμμετοχής στην κυβέρνηση και επισήμανε ότι η συμμετοχή της ΔΗΜ.ΑΡ. είναι «δύναμη για την επαναδιαπραγμάτευση» Ο πρόεδρος της ΔΗΜ.ΑΡ. υποστήριξε, υπερασπιζόμενος τη φιλοσοφία του Μνημονίου, ότι «δεν υπάρχει άλλος δρόμος, κι όποιος νομίζει ότι η μονομερής καταγγελία του μνημονίου είναι εκείνη που οδηγεί στη διέξοδο, λυπάμαι, αλλά κάνει λάθος».Ο Φ. Κουβέλης επισήμανε ότι «είναι μια από αυτές τις στιγμές στην Ιστορία της Αριστεράς που πρέπει να έχει θετική συμβολή στο εθνικό συμφέρον και να μην επιλέξει την άνεση της αντιπολίτευσης».

Δηλώσεις του κυρ Φώτη κατά τη συζήτηση των προγραμματικών 
δηλώσεων της νέας κυβέρνησης

νενέκοι επί τω έργω

Έτυχε να παρακολουθήσω πρόσφατα στο πάρκο της Ναυαρίνου την προβολή του ντοκιμαντέρ του Σταύρου Ψυλλάκη Άλλος Δρόμος Δεν Υπήρχε, με αφορμή το ομόνυμο βιβλίο του Νίκου και της Αργυρώς Κοκοβλή. Το βιβλίο αναφέρεται στους αγώνες των υπολειμμάτων του Δημοκρατικού στρατού στη δυτική Κρήτη από το 1948 έως το 1962, συγκεκριμένα στον αγώνα επιβίωσης και τη συνεχιζόμενη αντίσταση, και μετά την ήττα, 8 ανταρτών. Οι έξι από αυτούς που αποτελούν και τα πρόσωπα της ταινίας, φυγαδεύθηκαν στην Τασκένδη της Σοβιετικής Ένωσης το 1962 και οι άλλοι δύο προτίμησαν να μην ακολουθήσουν, μένοντας κρυμμένοι στις σπηλιές των Λευκών Ορέων έως το 1975 οπότε και αμνηστεύθηκαν.

Σ' αυτό το φίλμ καταγράφεται με γλαφυρότητα η ιστορία της ζωής ανθρώπων που τάχθηκαν σε ένα όραμα. Καταγράφεται η ιστορία αυτής της χώρας είτε στις περιόδους ανάκαμψης (τις ελάχιστες σε συχνότητα και διάρκεια), είτε κατ' αντιπαραβολή και διδακτικά στις περιόδους παρακμής της. Γιατί η χώρα είναι οι άνθρωποί της, είμαστε εμείς και του κυρίου Φώτη συμπεριλαμβανομένου.

Και δεν ήταν μόνον οι έξι, οι οκτώ, οι χίλιοι που πάλεψαν ηρωϊκά μέχρι θανάτου στη μάχη της Σαμαριάς. Είναι και οι χιλιάδες ανώνυμοι που στάθηκαν δίπλα τους, οξύνοντας τις αντοχές τους με την κάθε είδους βοήθεια προς αυτούς  ακόμη και με άμεσο κίνδυνο της ίδιας της ζωής τους.  

Πώς και γιατί “οι πρωταγωνιστές” άντεξαν αυτά τα βάσανα, κυνηγημένοι από πολυάριθμους, πάνοπλους και φανατισμένους κυνηγούς, μέσα στις σπηλιές των βουνών και της θάλασσας, στους στάβλους, στους βόθρους, σε κρύπτες κάτω από τα θεμέλια των σπιτιών, νηστικοί και διψασμένοι, γυμνοί και ξυπόλυτοι, παγωμένοι και άρρωστοι ;

Πώς και γιατί, ενώ όλα τα σκιάζει η φοβέρα, οι “αφανείς”, οι απλοί άνθρωποι, άνοιγαν μαζί με τη ψυχή τους και τα σπίτια τους για να δεχτούν τους κυνηγημένους, να τους κρύψουν, να τους ταΐσουν και να τους βοηθήσουν στον αγώνα ;

Οι “πρωταγωνιστές” και οι “αφανείς”, αυτής της ιστορίας, εξ ίσου λαμπροί, φωτεινοί και δυσεύρετοι, είναι η ενσάρκωση και τα σύμβολα ενός αγώνα που για να ξεπεράσει αυτές τις απίστευτες δυσκολίες, δεν φτάνει μονάχα η πίστη σε κάποια ιδεολογία, όσο ανώτερη κι αν είναι. Απαιτείται κάτι πολύ περισσότερο : μια βαθιά προσήλωση στον ίδιο τον άνθρωπο, και στην αξιοπρέπειά του. Και αυτό είναι το θέμα της ταινίας, αυτός είναι ο δρόμος του καθενός μας.

Παραθέτω δύο links για περισσότερη ενημέρωση γύρω από το θέμα, αξίζει να διαβαστούν:

  http://allos-dromos-den-ypirxe.blogspot.gr/2009/02/blog-post_24.html  

        στο οποίο παρουσιάζεται η συνέντευξη του σκηνοθέτη Σταύρου Ψυλλάκη

http://www.pyxida.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=21:c-&catid=22:2009-12-15-17-11-16&Itemid=251

στο οποίο παρουσιάζεται η συνέντευξη του Νίκου και της Αργυρώς Κοκοβλή.

Κλείνοντας, αντιγράφω ένα απόσπασμα από τη συνέντευξη του Νίκου και της Αργυρώς Κοκοβλή.

-Υπάρχει Αριστερά και Δεξιά σήμερα, ή έχει επέλθει το τέλος των διαχωριστικών γραμμών;

Αριστερά και δεξιά υπήρχε, υπάρχει και θα υπάρχει μέχρι που να υπάρχει καταπίεση, αδικία και ανισότητα. "Οι άνθρωποι γεννιούνται ίσοι – η κοινωνία τους κάνει άνισους" έχει πει ο Ρουσώ. Με την εξάλειψη αυτής της κοινωνικής ανισότητας ταυτίζεται η Αριστερά. Τα κόμματα, τα κινήματα, οι άνθρωποι που δρουν σαν αριστεροί έχουν κατά νου την δημιουργία των συνθηκών εκείνων που θα δίνουν στα άτομα τη δυνατότητα να είναι πιο ίσα μεταξύ τους. Αυτός ο εξισωματισμός που χαρακτηρίζει τις θεωρίες και τα κινήματα της αριστεράς δεν είναι ουτοπικός, δεν σημαίνει δηλαδή την δημιουργία της κοινωνίας όπου όλα τα άτομα θα είναι ίσα σε όλα. Σημαίνει την τάση να γίνουν οι άνθρωποι πιο ίσοι. Να γίνει η κοινωνία πιο δίκαιη, πιο ανθρώπινη. Αυτή είναι η ουσία της Αριστεράς και με αυτή την έννοια υπάρχουν και διαχωριστικές γραμμές. Στη χώρα μας υπήρξαν εντάσεις και πολώσεις εξαιτίας της μεταεμφυλιοπολεμικής κατάστασης, υπήρξε όξυνση στις σχέσεις δεξιάς – αριστεράς στο πολιτικό και κοινωνικό επίπεδο. Σ’ αυτό τον τομέα βεβαίως έπαψαν να είναι για τη δεξιά "μιάσματα" και "συμμορίτες" οι αριστεροί, και για τους αριστερούς οι δεξιοί "μοναρχοφασίστες". Ωστόσο στην πολιτική η διάκριση ανάμεσα στη δεξιά και την αριστερά υπάρχει και προσδιορίζεται από το περιεχόμενο και την στρατηγική της πολιτικής. Η αριστερά αγωνίζεται για την μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων. Για να μη συγκεντρώνεται ο πλούτος σ’ όλο και λιγότερα χέρια. Αγωνίζεται για την μείωση της ανεργίας και ανέχειας. Για την εξάλειψη της εκμετάλλευσης. Για όλα αυτά που κορυφώνονται σήμερα με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές που ακολουθούνται από συντηρητικούς και σοσιαλδημοκράτες.

Η Αριστερά υπάρχει ως ιδεολογία, ως παράταξη, ως ελπίδα και δύναμη για τον διαφορετικό δρόμο, προς τον διαφορετικό κόσμο, προς μια κοινωνία λιγότερο άδικη περισσότερο ανθρώπινη.

-Υπάρχει κάτι το οποίο ονειρεύεστε;

Αυτά που ονειρευόμαστε ενυπάρχουν νομίζουμε στις προηγούμενες απαντήσεις μας. Ας συνοψίσουμε όμως: Ονειρευόμαστε να δούμε την εδραίωση της Ειρήνης στον κόσμο. Να λείψει η αδικία και η εκμετάλλευση. Να ζουν οι άνθρωποι απαλλαγμένοι από το άγχος το φόβο, την ανασφάλεια. Ονειρευόμαστε δηλαδή μια ανθρώπινη κοινωνία, την σοσιαλιστική όπως την πιστέψαμε. Ένας τέτοιος σοσιαλισμός δεν είναι ουτοπία, μπορεί να υπάρξει.

Τώρα, άμεσα θα θέλαμε να δούμε τους ανθρώπους του μόχθου, τους εργάτες τους μικρομεσαίους, τους αγρότες, τους νέους, τους διανοούμενους να πιστέψουν στη δύναμή τους. Να πιστέψουν ότι μπορούν ν’ αλλάξουν τα πράματα όταν εκείνοι απορρίψουν τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Όταν όλοι μαζί έχουν τον ίδιο σκοπό: την καλυτέρεψη της ζωής όλων. Η αλλοτρίωση, οι διεκδικήσεις για "την ατομική, τη δική μου τακτοποίηση" δεν οδηγούν πουθενά. Η μάλλον οδηγούν στην διαιώνιση και στην ανακύκλωση της ίδιας κατάστασης.

Πληροφορίες για την ταινία: http://allos-dromos-den-ypirxe.blogspot.com/

Πηγές τα παραπάνω links απ' όπου είναι και η φωτογραφία του Νίκου και της Αργυρώς καθώς και η αφίσα της ταινίας.

Η ιστορία των  έξι έχει καταγραφεί τόσο στο προαναφερθέν βιβλίο (εκδ. ΠΟΛΥΤΥΠΟ)  όσο και στα βιβλία των Τζομπανάκη-Μπλαζάκη, τα βιβλία του  Μανούσακα όπως και ένα τελευταίο, λιγότερο ίσως γνωστό βιβλίο, το ΣΙΛΑΝΣ ΣΙΛΒΟΥΠΛΕ της Μαρινέλας Βλαχάκη.

ΚΙΜΠΙ: Οδυσσείς και Οδύσσειες (αναδημοσίευση)

από τον ΚΙΜΠΙ

Από τη στήλη "Γράμματα στην κόρη μου, περιοδικό ΜΟΝΟ, 8/6/2012 

Αγαπημένη μου Βέρα,

Μια βδομαδίτσα έμεινε. Όχι για τις εκλογές, που μάλλον λίγο σ’ ενδιαφέρουν. Για τη μικρή εξεταστική σου Οδύσσεια μιλάω και για το σχολείο. «Κλειστόν λόγω διακοπών». Υπάρχει, βέβαια, ο κίνδυνος αυτό το «κλειστόν» να παραταθεί και πέραν των διακοπών, αν πιστέψει κανείς όλους αυτούς που προβλέπουν τη συντέλεια του κόσμου, αν οι ψηφοφόροι κάνουν «λάθος» επιλογές. Κι αυτοί μια Οδύσσεια προβλέπουν. Χωρίς χάπι έντ, χωρίς νόστο, ή με έναν νόστο που θα αργήσει δεκαετίες.

Τι μου ήρθε, Βέρα μου, και τα βλέπω όλα σαν Οδύσσειες; Η αφορμή ήσουν πάλι εσύ κι η πρώτη σου επαφή με αυτό το ασύλληπτο έπος-ποίημα-μυθιστόρημα-παραμύθι-φιλμ νουάρ-μεταφυσικό θρίλερ-γκραν γκινιόλ-ερωτική νουβέλα-πολιτικο-κοινωνικό δοκίμιο- φιλοσοφικό και ψυχαναλυτικό αφήγημα του Ομήρου. Γιατί η Οδύσσεια είναι όλα αυτά. Έτσι το βλέπω εγώ, τουλάχιστον, κι ας με πάρουν στο κυνήγι οι φιλόλογοι. Ο αθεόφοβος υπαρκτός ή ανύπαρκτος δημιουργός της τα έχει επινοήσει και πει όλα εδώ και 2.800 χρόνια, σε 12.110 στίχους. Οι κλεφτές ματιές που έριξα στο σχολικό βιβλίο σου καθώς προετοιμαζόσουν για τις εξετάσεις, μού ξύπνησαν την πρώτη γοητεία που είχε ασκήσει στο ακατέργαστο εφηβικό μου μυαλό η ανάγνωσή της (στη μετάφραση Καζαντζάκη-Κακριδή, αν θυμάμαι καλά). Κι ύστερα διάβασα καπάκι και το «σίκουελ» του Καζαντζάκη κι έπαθα ένα λαλά και μια σύγχυση, γιατί άλλο Όμηρος, άλλο Καζαντζάκης, αλλά εγώ τα πήρα σαν δύο σε ένα, άσε που η Καζαντζάκεια Οδύσσεια μου φάνηκε καλύτερη.

Διότι, Βέρα μου, τα ιδεολογικά γυαλιά της εποχής μου, με φακούς πολυεστιακούς που άλλοτε υπερμεγέθυναν κι άλλοτε ελαχιστοποιούσαν τα πράγματα, δεν μου επέτρεπαν να δω τον Όμηρο και με τόσο καλό μάτι. Μου φάνηκε-πώς να τα πω-πολύ «πατρίς, θρησκεία, οικογένεια», έννοιες κάπως «κακόφημες» την περίοδο της μεταπολιτευτικής έξαρσης, και ιδιαίτερα για θυμωμένους εφήβους. Αντίθετα, ο Οδυσσέας του Καζαντζάκη που παρατάει και Ιθάκη, και Πηνελόπη, και Τηλέμαχο, και βασίλειο για να ταξιδέψει στο Νότο, μέχρι να συναντήσει τον Χάρο, μου φάνηκε πολύ «μπίτνικ» και μοδάτος, πολύ συνεπής σ’ εκείνο το περίφημο «δεν πιστεύω τίποτα, δεν ελπίζω τίποτα, είμαι ελεύθερος». 

Έπειτα, Βέρα μου, ήρθε ο Καβάφης. Χωρίς το φλογερό ταμπεραμέντο του Οδυσσέα του Καζαντζάκη, ο δικός του «πολύτροπος» ήρωας ήταν ένας πολίτης του κόσμου που η Ιθάκη του δεν είναι παρά ένα πρόσχημα για να τον διασχίσει, συλλέγοντας σταγόνα σταγόνα το νέκταρ της ζωής, της γνώσης, της απόλαυσης στις απίστευτες εκδοχές που παρέχονται. Αργότερα, πολύ αργότερα ανακάλυψα ότι η Οδύσσεια της ζωής δεν είναι απαραίτητα μια συνάρτηση χιλιομέτρων που έχει κανείς διανύσει, ούτε τόπων που έχεις γνωρίσει, ούτε των ανθρώπων με τους οποίους έχεις γίνει εχθρός, φίλος, εραστής, συγγενής. Κάθε ώρα, κάθε μέρα ζωής μπορεί να είναι μια Οδύσσεια. Όπως συμβαίνει με την 16/6/1916, τη μοναδική μέρα της ζωής του Δουβλινέζου Λεοπόλδου Μπλουμ που αφηγείται ο Τζέημς Τζόυς στις εκατοντάδες σελίδες του δικού του δικού του «Οδυσσέα». Σου εύχομαι, Βέρα μου, να τη διαβάσεις κάποτε, αν και η ανάγνωσή της είναι κι αυτή μια κανονική Οδύσσεια. 

Σκέψου το λίγο. Κάποιες μέρες και σένα σου φαίνεται Οδύσσεια να σηκωθείς από το κρεβάτι, να ετοιμαστείς για το σχολείο, να παρακολουθήσεις μερικές βαρετές ώρες διδασκαλίας, να διαβάσεις, να τρέξεις στα αγγλικά κι ό,τι άλλο σου παρέχουμε εμείς οι γονείς σου, με τη βεβαιότητα ότι θα σου είναι κάποτε χρήσιμο. Κι είναι άλλη μια Οδύσσεια το γεγονός ότι αυτό θα συνεχίζεται για πολλά χρόνια ακόμη, με μια Ιθάκη που μπορεί να λέγεται «καριέρα», αλλά να αποδεικνύεται ένα «φτου κι απ’ την αρχή», μια ακόμη Οδύσσεια, μέχρι την επόμενη Ιθάκη, τον έρωτα, την οικογένεια, τα παιδιά, ας πούμε, που κι αυτά με τη σειρά τους γίνονται νέο ταξίδι γεμάτο Λαιστρυγόνες, Κίκονες, Λωτοφάγους κι άλλους δυσοίωνους συνοδοιπόρους, που μόνη του βέβαιη κατάληξη ξέρουμε ποια είναι, ας μην την ξεστομίσουμε καν. 

Κι αν η ζωή ήταν ένα miles and bonus, κάτι σαν τα προγράμματα των αεροπορικών εταιρειών που σου προσφέρουν έξτρα ταξίδι όταν συμπληρώσεις κάποια μίλια διαδρομών, να πεις: πάει στο διάολο, κάτι κέρδισα. Αλλά αυτό δεν ισχύει. Κατά κανόνα, μια Καλυψώ βρίσκεται πάντα στον δρόμο σου κι επιστρατεύει όλη της τη θεϊκή ή επίγεια εξουσία για να σε κολλήσει σε μια Ωγυγία. Και καμιά Αθηνά δεν πρόκειται σαν από μηχανής θεός να ’ρθει να σε ξεκολλήσει από εκεί, αν δεν αποφασίσεις να ξεκολλήσεις μόνη σου ή, ακόμη καλύτερα μ’ όσους σε συντροφεύουν στην κοινή σας Οδύσσεια. 

Τελικά, Βέρα μου, ίσως είναι θέμα επιλογής τι είδους Οδυσσέας θέλεις να ’σαι και μέχρι ποια Ιθάκη θέλεις να φτάσεις. Έχεις καιρό να το ψάξεις. Προς το παρόν, ξέρω πως το τέλος της τωρινής σου Οδύσσειας πλησιάζει. Κι η Ιθάκη σου έχει πολύ ήλιο, άφθονο ελεύθερο χρόνο, θερμοκρασία 30 βαθμών και πάνω και θάλασσα, πολύ θάλασσα. Αυτό, τουλάχιστον, δεν μπορεί να μας το στερήσει κανείς.