Χίος, το ολοκαύτωμα

Κάρβουνο, Κάρβουνο, Κάρβουνο. Και Στάχτες. Που κάνουν πιο φτηνή τη γή, που θολώνουν μάτια και συνειδήσεις.

Κλείνοντας το μάτι στα κοράκια της "ανάπτυξης", στέλνει ραβασάκια και πεσκέσια ο Αντώνιος Καραλής, ο πυρπολητής. Ο γοργόφτερος μεσίτης και φιλόπονος ακρωτηριαστής της δημοκρατίας, διεκδικεί επάξια από το ευτραφές δουλικό, τον Μπένι, την πρωτοκαθεδρία στο μπιρ παρά ξεπούλημα της χώρας.

Και δίνει εντολή στην υποτακτική Πυθία, τον Δένδια, να μηνύσει προς πάσα κατεύθυνση πως έχουν γνώση οι φύλακες. Δάση που θα γίνουν στάχτη θα αναζητήσουν τη δικαίωσή τους στη "φιλοξενία" κάποιων παλατιών επωνύμων και εξ' ευωνύμων της εξουσίας, την αξιοποίησή τους στην εγκατάσταση επενδύσεων πράσινης ενέργειας και τη δικαιοσύνη τους στο πρόσωπο κάποιου μετανάστη με την αγαστή συνεργασία της ΕΥΠ. Οι υποεργολάβοι-πυρπολητές των αναπτυξιαρχών της χώρας μπορούν να κοιμούνται ήσυχοι. Και να προκαλούν, επιδεικνύοντας ξεδιάντροπα τον τσαμπουκά τους και το "Θέλημα" των αφεντικών τους. Και από κοντά o υπόκοσμος της Χρυσής Αυγής θα πιάσει να ξετυλίξει το κουβάρι που θα της ενεχειριάσει ο συν-αγωνιστής της, προβοκάτορας παρά τώ πρωθυπουργώ, Άδωνις.

Πλεονάζει η οργή για την εσαεί ατιμωρησία των ενόχων, φυσικών και ηθικών αυτουργών. Πλεονάζει η οργή για την κλιμακούμενη επί σαράντα χρόνια υποβάθμιση της λογικής μας, ευθέως ανάλογη της καταστροφής του περιβάλλοντος και της ζωής μας.

Πλεονάζει η οργή  για την συστηματική εκτροφή στις φάρμες των εργολάβων, των μεγαλοξενοδόχων, των καταπατητών και επενδυτών γής και ενέργειας, κάθε φασιστοειδούς, κάθε Τρομπούκη, κάθε πυρπολητή κατ' εντολήν.

Δεν θα ψάξει εκεί, κατ' εντολήν και πάλι, το ευαγές σας ίδρυμα κύριε Δένδια για να πληροφορηθεί και να σας πληροφορήσει το γιατί κάηκε η Χίος χθές, η Ζάκυνθος προχθές, η Πελοπόννησος πριν από χρόνια (;) Αυτοί που τόχουν τούμπανο όμως γνωρίζουν και αναγνωρίζουν στα πρόσωπά σας, στα πρόσωπα κάθε Βαχίτ πασά τους ηθικούς αυτουργούς του ολοκαυτώματος της Χίου. Και μόνον οι συγγνωστές παραλείψεις προστασίας του δάσους και ή έλλειψη, ελέω (;) τρόϊκας, μέσων πυρόσβεσης, αρκούν να στείλλουν πολλούς από σας στο εδώλιο για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας.

Αυτοί που τόχουν τούμπανο ακόμη γνωρίζουν και αναγνωρίζουν στα πρόσωπα των εντολέων σας, την εγκληματική φιγούρα κάθε υποκόσμιου καθάρματος τύπου Τρομπούκη να θυσιάζει στη θεά της Ανάπτυξης.

*****

Πλεονάζει όμως και η θλίψη γιατί και πάλι δεν φιλοξενήθηκε στις καρδιές των πολλών. Που για μια ακόμη φορά καλούνται να απαλλάξουν τα χώματα της Χίου από το κάρβουνο και τη στάχτη. Να ευωδιάσει ξανά το θυμάρι, ν' ανθή-σουν τα Δέντρα που Πληγώνουμε.

Πλεονάζει η θλίψη εκείνων που για μια ακόμη φορά βλέπουν στην καρβουνιασμένη πια χώρα, την ευαισθησία να έχει δραπετεύσει, πριν την ανάφλεξη, από τους ανθρώπους. Και στη θέση της να εγκαθίσταται  η υποκρισία από τον θρήνο των διατεταγμένων παπαγάλων: Τέσσερα εκατομμύρια ευρώ η ζημιά κατ' έτος από τις φωτιές στη Χίο αποφάνθηκαν οι οικονομέτρες της καταστροφής. Όπερ απαιτεί εντατικοποίηση τους "εκσυγχρονισμού" και της "ανάπτυξης". Το κόστος για το βιασμό της φύσης, η απώλεια της ομορφιάς δεν αποτελούν υπερ-Αξία, δεν καταχωρούνται σε ισολογισμούς. Η αποτίμηση του πόνου, η πληγή στις ψυχές και οι κηλίδες στη μνήμη συνιστούν ασύμμετρες απειλές για την Ανάπτυξη.

Ανάπτυξη παντού

υστερόγραφο

Θέλησα να μοιραστώ μαζί σας το παρακάτω κείμενο του Γιάννη Μακριδάκη για το ολοκαύτωμα της Χίου.

Ο συγγραφέας Γιάννης Μακριδάκης* γράφει από το μαρτυρικό νησί για την πύρινη τραγωδία (από την εφημερίδα Καθημερινή)

Κάτι τέτοιες ώρες παρακαλάω να ήμουνα άπατρις. Σκέφτομαι πόσο καλύτερα θα ήταν να έχω γεννηθεί και να ζω στην τσιμεντούπολη, να μην ξέρω τίποτα, να είμαι ένας ανυποψίαστος αστός καταναλωτής και να έχω πλήρη άγνοια για τη ζωή και τη φύση.

Στα δεκαπέντε χρόνια που εξέδιδα το περιοδικό Πελινναίο, είχα περπατήσει βήμα προς βήμα ολόκληρο το νησί. Από την ψηλότερη κορφή μέχρι το πιο βαθύ σπήλαιο κι από την καρδιά του πυκνότερου δάσους ίσαμε την πιο απόμερη ακρογιαλιά. Η Χίος μού αποκαλυπτόταν αργά και ηδονικά, τόσο που την ερωτεύτηκα παράφορα και δεν την πρόδωσα ποτέ. Εφτασα στο σημείο να νιώθω πως ο κυριότερος λόγος για τον οποίον ήρθα στη ζωή ήταν για να δω αυτό το θαύμα της φύσης γύρω μου, για να ρουφήξω κάθε εικόνα, κάθε μυρωδιά και κάθε ήχο αυτού του υπέροχου τόπου. Εγινε για μένα Ιδέα η Χίος... 

Η πρώτη φωτιά: Το φοβόμουν επί πολλά χρόνια, κάθε καλοκαίρι, αλλά το ξόρκιζα το κακό. Είχα γνωρίσει από μικρό παιδί τον τρόμο και τον φασισμό της πύρινης λαίλαπας. Δεκαεφτά ετών ήμουνα, όταν ένα καλοκαιρινό απόγευμα που πήγαινα για την απογευματινή μου βόλτα στα καφέ της προκυμαίας, με σταμάτησε η Τροχαία και μου επέδωσε ένα χαρτί πολιτικής επιστράτευσης. Με έστειλαν στο σπίτι μου να αλλάξω περιβολή και κατόπιν με φόρτωσαν σε ένα στρατιωτικό όχημα. Με στείλανε στο μέτωπο μιας πυρκαγιάς που κατέκαιγε τα δάση της Νέας Μονής. Η νύχτα έπεσε γρήγορα κι απόμεινα μες στο φλεγόμενο δάσος, να βλέπω τους αιωνόβιους πεύκους που γίνονταν παρανάλωμα, οι φλόγες να γλείφουν τ’ αστέρια της καλοκαιρινής νύχτας κι εγώ να κλαίω με δάκρυ πιο μαύρο κι από το κάρβουνο, να μην μπορεί η ψυχή μου να βαστάξει τόσο πόνο. Οι δασοπυροσβέστες τρώγανε σουβλάκια και πίτσες, γελούσανε σαν να βρίσκονταν σε γλέντι και λέγανε σε μένα τον πρωτάρη ότι τη νύχτα δεν μπορείς να κάνεις τίποτα, ότι την αφήνεις τη φωτιά να κάψει ό, τι είναι να κάψει ώσπου να ξημερώσει και να ’ρθουν τ’ αεροπλάνα. Τους άκουγα, τους έβλεπα με φόντο τις φλόγες που καρβούνιαζαν τους πεύκους και με κυρίευε η θλίψη και η οργή. Βγήκα στον δρόμο, σταμάτησα ένα διερχόμενο όχημα και έφυγα. Πήγα στο κρεβάτι μου και δεν κοιμήθηκα καθόλου όλη νύχτα. Με το πρώτο φως της μέρας, καβάλησα το παπί και ξαναπήγα στο μέτωπο της φωτιάς, αυτή τη φορά δίχως χαρτί πολιτικής επιστράτευσης στην τσέπη. Εθελοντής δασοπυροσβέστης. 

Ο αβάσταχτος πόνος: Από τότε έχουν περάσει είκοσι και βάλε χρόνια, στη διάρκεια των οποίων συμμετείχα εθελοντικά σε όλες ανεξαιρέτως τις κατασβέσεις πυρκαγιών που άναψαν στο νησί. Και πάντα έλεγα πως άμα ποτέ, ω μη γένοιτο, αρπάξει φωτιά το δάσος του Αναβάτου, δεν θα έχω το ψυχικό σθένος να είμαι παρών, να δω το αποτρόπαιο θέαμα. Κι ήρθε ο Αύγουστος του 2012 να μου δώσει αυτή τη μεγάλη πίκρα, να δοκιμάσει τις αντοχές μου. Με την αναγγελία της πυρκαγιάς ένιωσα τους πρώτους πόνους στο στομάχι. Δεν τόλμησα να πάω στον τόπο της καταστροφής, ούτε νομίζω πως θα τολμήσω ποτέ πια. Ο πόνος είναι αβάσταχτος. 

Η φωτιά δεν αρκέστηκε μόνο σ’ αυτό το όμορφο πυκνό δάσος. Συνέχισε την ξέφρενη πορεία της. Η Χίος αφανίστηκε. Η καταστροφή είναι ολοσχερής. Ιδια σε μέγεθος με αυτήν που προξένησαν οι ορδές των Οθωμανών το 1822 σφαγιάζοντας και πυρπολώντας το νησί, δημιουργώντας όμως ταυτόχρονα κι ένα πανευρωπαϊκό κίνημα φιλελληνισμού και συμπαράστασης στην ελληνική επανάσταση. 

Διακόσια σχεδόν χρόνια μετά και ενώ η Ελλάδα είναι πάλι υπόδουλη, της αυτοκρατορίας των «Αγορών» αυτή τη φορά, η Χίος υφίσταται ξανά ολοκαύτωμα, με υπαίτιους την ελληνική κυβέρνηση και τις ορδές των τοπικών πολιτικών και ψηφοφόρων, οι οποίοι όλα αυτά τα χρόνια έβλεπαν το νησί ως οικόπεδο προς «αξιοποίηση και ανάπτυξη». 

Εύχομαι και ελπίζω ότι ούτε αυτή η θυσία του τόπου μου θα πάει χαμένη. Οτι θα ξυπνήσει συνειδήσεις και θα κάνει τους ανθρώπους πιο ταπεινούς και πιο συνετούς. Οσο για μένα, θα συνηθίσω στη θλίψη. 

* Ο Γιάννης Μακριδάκης είναι συγγραφέας και ο ιδρυτής του Kέντρου Xιακών Mελετών με σκοπό την έρευνα, αρχειοθέτηση, μελέτη και διάδοση των τεκμηρίων της Χίου. Κείμενά του στο προσωπικό του ιστολόγιο: http://yiannismakridakis.gr/

ΚΙΜΠΙ: Sweet thirteen (αναδημοσίευση)

Από τον εξαίρετο ΚΙΜΠΙ (http://kibi-blog.blogspot.gr/)

(Από τη στήλη "Γράμματα στην κόρη μου", περιοδικό ΜΟΝΟ 11, 29/6/2011) 

Αγαπημένη μου Βέρα, 

Την ώρα που ΔΕΝ θα διαβάζεις αυτό το γράμμα, θα έχεις κιόλας διαβεί το κατώφλι των δεκατριών ετών. Δέξου ετεροχρονισμένες και τις γραπτές ευχές μου. Αυτές που αποφεύγονται ή δεν συνηθίζονται στις προφορικές: να είσαι πολύχρωμη, πολύτροπη, πολύφωνη, πολυτάλαντη, ανεκτική, γενναιόδωρη, ήρεμη, μαχητική, δίκαιη, διαλλακτική, συμπονετική, αλληλέγγυα, συναισθηματική, οραματίστρια, επινοητική, αισιόδοξη, κοινωνική, πρόθυμη, δοτική. Να ΜΗΝ είσαι εγωπαθής, μωροφιλόδοξη, μισάνθρωπη, αδιάφορη, ανταγωνιστική, ατομίστρια, άδικη, αναίσθητη, υποχωρητική, φοβισμένη, ακοινώνητη, μονόχνωτη, μονοδιάστατη, απρόθυμη, οξύθυμη, αδιάλλακτη, άπονη, εμμονική, άφιλη.

Να είσαι, επίσης, ευτυχισμένη, όχι με τον τρόπο που μετρούν την ευτυχία οι διεθνείς οργανισμοί, καταμετρώντας τα αγαθά που έχει στην κατοχή του ο μέσος άνθρωπος. Αλλά ευτυχισμένη για τον πλούτο των εμπειριών και των συγκινήσεων που σου δίνει η ζωή, για τους πολλούς φίλους που σε περιβάλλουν και σ’ αγαπούν, για τα πρόσωπα που κι εσύ αγαπάς, για το πλήθος των ανθρώπων που θα τους συμπαρασταθείς στις δύσκολες στιγμές τους και για το ανάλογο πλήθος ανθρώπων που θα σταθούν πλάι σου, στις δικές σου δύσκολες στιγμές.

Σου εύχομαι ακόμη, αγαπημένη μου Βέρα, να είσαι πλούσια. Αλλά, πάλι με τρόπο πολύ διαφορετικό από το πώς μετρούν τον πλούτο οι οικονομέτρες της δυστυχίας. Να είσαι πλούσια όχι με τον εγωισμό που προϋποθέτει πως για κάθε αγαθό που αποκτάς πρέπει να αποκλείσεις έναν άλλο από την απόκτησή του. Να είσαι πλούσια όχι ως άπληστο ανθρωποειδές που αρνείται να μοιραστεί με τον διπλανό του αυτό που, στο κάτω κάτω, δεν ανήκει σε κανένα. Όχι ως σφετερίστρια, αλλά ως ισότιμος χρήστης της πανανθρώπινης περιουσίας: της γήινης φύσης και των προϊόντων της ανθρώπινης επινοητικότητας. Αυτός ο πλανήτης, που τόσο άνισα είναι σπαρμένος με πλούτο και φτώχεια, φτάνει να μας θρέψει όλους. 

Επίσης, Βέρα μου, σου εύχομαι να ζήσεις σε μια καλύτερη χώρα. Δεν εννοώ να μεταναστεύσεις. Σου εύχομαι να ζήσεις για πάντα σ’ αυτή τη χώρα και να την αλλάξεις πριν σε αλλάξει. Να την απαλλάξεις από τα τρωκτικά που την εξουσιάζουν, από τα εγωιστικά καθίκια που ροκανίζουν τον φυσικό και ανθρώπινο πλούτο της, από τους χρυσοκάνθαρους που καταστρέφουν την ομορφιά της. Να την απαλλάξεις, κι εσύ κι όλη η θυμωμένη γενιά σου, από τον φόβο και τους φοβισμένους, από την απληστία και τους άπληστους, από τους μισάνθρωπους και τους κρυπτοφασίστες. Από τα τζάκια και τους απαλλοτριωτές του κοινού μας πλούτου, από τους τοκογλύφους και τους υποκριτές εταίρους. Από την ιδεολογική πλάνη, την πολιτική απάτη και την κοινωνική απειλή. 

Σου εύχομαι, αγαπημένη μου Βέρα, να ζήσεις σε μιαν άλλη Ευρώπη, μια ήπειρο που δεν θα ξαναγεννήσει Χίτλερ και ολοκαυτώματα, που δεν θα ξανακλωσήσει αυγά φιδιού στη θερμοκοιτίδα του χρέους και της οικονομικής καταστροφής, που δεν θα κρυφογελάει με λαϊκούς αντιήρωες τύπου Κασιδιάρη, αλλά θα τους κόβει τον άερα πριν τον πάρουν. Σου εύχομαι να ζήσεις τα εικοστά τρίτα σου γενέθλια ανάμεσα σε φίλους στην Ιρλανδία, τα τριακοστά τρίτα φιλοξενούμενη από μια φιλική οικογένεια στη Μόσχα και στα τεσσαρακοστά τρίτα οι φίλοι σου από την Πορτογαλία να ανταποδίδουν σε σένα και στα παιδιά σου τη φιλοξενία που τους παρείχες εσύ, στην Ελλάδα. Σου εύχομαι να ζήσεις σε μια Ευρώπη ανοικτή σε Αφρικανούς φίλους και Ασιάτες κατατρεγμένους.

Το πρόβλημα με τις ευχές, Βέρα μου, είναι πως δεν έχουν κανένα κόστος. Το ιδεώδες θα ήταν να έχουν υλική δύναμη. Να μπορώ να στις αμπαλάρω σε ένα πολύχρωμο κουτί κι εσύ, κάθε φορά να βγάζεις μία ευχή και αυτοστιγμεί να υλοποιείται. Ξέρουμε κι οι δυο πως αυτό δεν γίνεται. Κι έχεις κάθε δίκιο τώρα, στα γλυκά σου δεκατρία χρόνια, να ακούς βαριεστημένα και καχύποπτα κάθε ευχή ή συμβουλή βγαίνει από το στόμα του πρεσβύωπα πατέρα σου. Ξέχνα, λοιπόν, όλες τις υπόλοιπες φλύαρες, βαρετές ευχές. Σου εύχομαι το εξής απλό: οι σπίθες θυμού, καμιά φορά και μίσους, που εκπέμπουν τα μάτια σου κάθε φορά που εμείς, οι φορτικοί γονείς σου σε πρεσάρουμε (για τα γνωστά: διάβασμα, συμπεριφορά κλπ) να γίνουν φλόγες. Φλόγες που θα κάψουν κάθε πηγή ασχήμιας, καταπίεσης και δυστυχίας, που θα φωτίσουν έναν άλλο κόσμο. Κι ας καψαλιστούμε λίγο κι εμείς, οι γονείς, του ’60 οι εκδρομείς. Ίσως και να μας αξίζει λίγο.

Υ.Γ. Νομίζω, Βέρα μου, πως ξέχασα μια ευχή. Ίσως την πιο σημαντική σ’ αυτή τη νέα φάση της ζωής σου. Να είσαι πάντα ερωτευμένη. Να ερωτευτείς από τα βάθη της ψυχής σου και να σ’ το ανταποδώσουν εξίσου. Σε βλέπω έτοιμη να θυμώσεις μ’ αυτή την ευχή. Κράτα τον θυμό σου. Αργότερα θα καταλάβεις…