Η ευτυχία κάποιων κρύβεται σ' ένα σταματημένο ρολόϊ της ΔΕΗ

Κομμένο ρεύμα εδώ και έξι μήνες και το μικρό ψυγείο, αχρείαστο πια, πουλήθηκε στον παλιατζή για είκοσι ευρώ. Όπως η ζωή πολλών σήμερα και αύριο των περισσότερων. Και όμως η τριμελής οικογένεια με δύο παιδιά ανήλικα και άρρωστα μπόρεσε να επιβιώσει στριμωγμένη στο δωμάτιο του διαμερίσματος που έβλεπε το φώς της μέρας και τις αναμμένες λάμπες του Δήμου τη νύκτα.

Ευλογία να μπορείς να ακουμπήσεις για λίγη ώρα αυτή τη δυστυχία, να ψηλαφίσεις τον τέταρτο ένοικο-εποικιστή του φτωχικού διαμερίσματος, την αρρώστεια που άλλωτε τσακίζει και άλλοτε χαλυβδώνει ψυχές. Αλλά και να κουβαλάς σαν τον Προμηθέα το φώς.

Ευλογία και να μπορείς να δείς εκείνη τη στιγμή και το φώς στα μάτια των παιδιών, την Ανάσταση των ψυχών τους όταν ξαφνικά και από το πουθενά το ρολόϊ της ΔΕΗ αρχίζει να γυρίζει ξανά και το σκοτεινό δωμάτιο και η κουζίνα, να φωτίζονται.

Από το πουθενά ! Γιατί οι βερβοβορομένες ψυχές των διευθυνόντων συμβούλων της ΔΕΗ, έτειναν πάντα ευήκοον ούς σε αυτούς που κουβαλούν τη δυστυχία και τη μοιράζουν απλόχερα και με εισοδηματικά κριτήρια: Στους "τυχερούς των επιδομάτων προνοίας" αλλά και σε άλλους πολλούς.

Και μετά και για ώρες, μέρες, ίσως και για χρόνια, να σκέφτεσαι πως είσαι ακόμη "εκτός" του συνόλου των παράπλευρων απωλειών ενός ακήρυχτου πολέμου.

Και δεν είναι παραμύθι, δεν είναι story για δακρύβρεκτα ρεπορτάζ, δεν είναι κάλεσμα "φιλευσπλαχνίας". Είναι η ζωή, στολισμένη με υπερηφάνεια και διακριτικότητα.

...που τη συνάντησα χθές σ' ένα διαμέρισμα του πλέον καταφρονεμένου της πόλης διαμερίσματος.

ΚΙΜΠΙ: Homo debitor (αναδημοσίευση)

(Από τη στήλη, "Γράμματα στην κόρη μου", περιοδικό ΜΟΝΟ, 13/3/2012) 

Αγαπημένη μου Βέρα, 

Σου έχω καλά νέα και κακά νέα. Τα καλά νέα είναι ότι, επιτέλους, μπαίνει η Άνοιξη, κι αφήνουμε πίσω τον σκληρό χειμώνα του 2012. Κι ακόμη ότι εσύ έχεις όλη τη ζωή μπροστά σου και καλά θα κάνεις να κλείσεις τ’ αυτιά σου στις σειρήνες της μοιρολατρίας και της ταπείνωσης. Να φαντάζεσαι και να απαιτείς ένα μέλλον όμορφο, να μετατρέψεις την αποτυχία της δικής μου γενιάς σε επιτυχία της δικής σου.

Τα κακά νέα είναι ότι η εκκίνησή σου γι’ αυτό το όμορφο μέλλον έχει πολλά βάρη. Κάθε παιδί της ηλικίας σου, ακόμη κι εκείνα που μόλις τώρα γεννιούνται, έχουν στην πλάτη τους ένα βάρος περίπου 38.500 ευρώ. Οφείλουν να υπάρξουν για να το ξεπληρώσουν. Λέγεται χρέος. Θα μου πεις, πώς είναι δυνατό να αποκτήσει κανείς ένα χωρίς καν να έχει κάνει την πρώτη του συναλλαγή. Και σε ποιους το οφείλει. Αυτό είναι εύκολο να απαντηθεί, το έχει ψυχανεμιστεί κάθε παιδί της ηλικίας σου που ακούει ότι «η πατρίδα οφείλει να είναι συνεπής στις υποχρεώσεις της έναντι των πιστωτών της», είτε είναι τράπεζες είτε κράτη που δανείζουν δανειζόμενα τα ίδια από άλλες τράπεζες, που κι αυτές με τη σειρά τους έχουν δανειστεί από άλλους. Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στο επικίνδυνο συμπέρασμα ότι τελικά πατρίδα είναι οι ίδιες οι τράπεζες, κι ότι τα σύνορα που πρέπει να υπερασπιστούμε σε περίπτωση απειλής είναι τα τραπεζικά γκισέ, ότι τα όπλα που οφείλουμε να σηκώσουμε δεν είναι παρά η αγόγγυστη διάθεση χρόνου και χρήματος στα θησαυροφυλάκιά τους.

Να, λοιπόν, Βέρα μου, το καινούργιο άλμα στην ανθρώπινη εξέλιξη. Από τον homo habilis, στον homo erectus, στον homo sapiens, κι απ’ αυτόν στον homo sapiens sapiens, κι έπειτα στον homo faber για να καταλήξουμε στον homo debitor. Σε μπέρδεψα με τα λατινικά; Ωραία, το αποκαθιστώ: ικανός άνθρωπος, όρθιος άνθρωπος, σοφός άνθρωπος, σοφότατος άνθρωπος, δημιουργός άνθρωπος, οφειλέτης άνθρωπος. Θα αναρωτηθείς, Βέρα μου: πού πήγε η σοφία και η δημιουργικότητα του ανθρώπου, πού τις σπατάλησε ώστε να καταντήσει ένας χρεωμένος άνθρωπος; Η πρόχειρη απάντηση που μπορώ να σου δώσω είναι ότι από τότε που η σοφία και η δημιουργικότητα έγιναν εμπορεύματα και ανταλλάξιμες αξίες, από τότε που όλα τα προϊόντα της ανθρώπινης διάνοιας χρειάστηκε να αποσπαστούν από την αξία που έχουν για τον καθένα μας σαν μέσα επιβίωσης ή απόλαυσης και να χαθούν μέσα στην αφηρημένη αξία του χρήματος, οι άνθρωποι εκχώρησαν ένα μεγάλο μέρος της δύναμης και της σοφίας τους στους κατόχους του χρήματος. 

Κατά τη γνώμη μου αυτό ήταν απίστευτη βλακεία, καθώς έδωσαν συντριπτική εξουσία σε κάτι που από μόνο του ούτε τρώγεται, ούτε πίνεται, ούτε με οποιονδήποτε τρόπο μπορεί να ικανοποιήσει οποιαδήποτε ανάγκη ή επιθυμία. Φαντάσου έναν κόσμο έπειτα από μια απίστευτη φυσική καταστροφή που έχει αφανίσει κάθε τι εκτός από τους ανθρώπους, τις κατσαρίδες και το χρήμα. Τι πιστεύεις ότι θα έχει μεγαλύτερη αξία για τον άνθρωπο; Το χρήμα ή οι κατσαρίδες; 

Ίσως, γι’αυτό, είναι χρήσιμο να ανατρέξουμε στη σοφία της ελληνικής γλώσσας- υποθέτω και κάθε άλλης αρχαίας γλώσσας που διασώζει την πρωταρχική αλήθεια των εννοιών. Το χρήμα, όπως και το χρέος, είναι παράγωγα του ρήματος χράομαι –χρώμαι, που σημαίνει χρησιμοποιώ κάτι, καρπούμαι, αλλά και υποφέρω, έχω σχέση οικειότητας, είμαι φίλος με κάποιον. Από το χρώμαι πάμε πρώτα στη χρεία, την ανάγκη, έπειτα στη χρήση, μετά στο χρήμα που πριν πάρει την έννοια του μέσου συναλλαγής, σημαίνει κάθε τι χρήσιμο για τον άνθρωπο, κάθε τι που μεταχειρίζεται, που έχει ανάγκη, που γίνεται πόρος ζωής. «Πάντων χρημάτων μέτρων άνθρωπος εστίν», έλεγε ο Πρωταγόρας, και δεν εννοούσε τα νομίσματα. Γι’ αυτό και το χρέος, πριν εμφανιστούν οι χρεάραπαγες, οι χρεαγωγοί, οι χρεοκοπίδες, οι χρηματιστές, οι χρηματοφθόροι, οι χρηματοφύλακες και οι χρηματολαίλαπες, πριν όλοι αυτοί γίνουν δυνάστες των απλών όρθιων, σοφών, σοφότατων, δημιουργικών ανθρώπων, το χρέος, λοιπόν, σήμαινε υποχρέωση, καθήκον, ποινή, σκοπό, πεπρωμένο και μόνον εσχάτως το οφειλόμενο δάνειο. 

Πριν, λοιπόν, αποδεχθούμε την κατάσταση του homo debitor, του χρεωμένου ανθρώπου, σαν φυσική εξέλιξη του είδους μας, πριν αναλάβουμε το χρέος σαν βάρος που μας κληροδότησε η ίδια η φύση μας, ας ρωτήσουμε το χρήμα: ποιος σ’ έφτιαξε. Ας ρωτήσουμε τους κατόχους του: πού το βρήκατε; Κι αν τα ερωτήματα αυτά σου φαίνονται ηλίθια, ας προσθέσουμε το πιο καίριο: Μπορεί η ανθρωπότητα να ζήσει χωρίς χρήμα, άρα και χωρίς χρέος; Βεβαίως! Όπως το έκανε για χιλιάδες χρόνια, πριν ευτελίσει την ανθρώπινη σχέση σε σχέση δανειστή-οφειλέτη. Κι όπως, κατά κάποιο τρόπο, το κάνει και σήμερα κάθε άνθρωπος που καλλιεργεί τη γη, παράγει εργαλεία, κατασκευάζει ρομποτικά μηχανήματα, στέλνει διαστημόπλοια στο διάστημα, ανακαλύπτει καινούργια γνώση, φτιάχνει εκπληκτικά γκάτζετ επικοινωνίας, ζωγραφίζει, φιλοσοφεί, οραματίζεται το μέλλον. Μ’ αυτά τρέφεται, αναπαράγεται, διασκεδάζει, γίνεται ευφυέστερος και ευτυχής ο homo debitor, όταν του το επιτρέπουν οι πιστωτές του, οι επιδέξιοι δημιουργοί του χρήματος. Αυτοί, τι ακριβώς παράγουν εκτός από αέρα κοπανιστό; 

Μήπως σε μπέρδεψα περισσότερο, Βέρα μου; Ο.Κ., θα προσφύγω στη γονεϊκή αυθεντία για να σου πω το συμπέρασμα: το μόνο φυσικό χρέος που έχει ο άνθρωπος από τη γέννησή του είναι ο θάνατος. Κανένα άλλο. Κι απ’ αυτό το χρέος πηγάζει η ανάγκη για μια ζωή συναρπαστική, αλλά χωρίς χρέος. Και χωρίς πιστωτές. 

ΚΙΜΠΙ 

Όταν θα παρελαύνουν οι Θεσπιείς

Μιλάω με σπασμένη φωνή, 

δεν εκλιπαρώ τον οίκτο σας.

Μέσα μου μιλούν χιλιάδες,

που κάποτε φώναζαν οργισμένα στον ήλιο.

Μια γενιά που έψελνε τα δικαιώματά της,

κουνώντας λάβαρα πανηγυριού, σειώντας σπαθιά,

γράφοντας στίχους εξαίσιους, μιας πρώτης νεότητας,

ποτίζοντας τα σπαρτά με περίσσιο αίμα.

Μικρά παιδιά που αφέθηκαν στο έλεος τ’ ουρανού...

1821, 2021. Ματιές μπρός-πίσω ρίχνει ο νούς. Όταν διαθέτει τη σοφία να θυμάται, όταν έχει τη δύναμη να ονειρεύεται. Κάθε ματιά στα μελλούμενα δεν είναι αλλοίθωρη αν εμπεριέχει εικόνες από τη θέαση του παρελθόντος, κοντινού ή μακρινού, ανάλογα με το πόσο απλωμένη στο μέλλον είναι η πατημασιά μας. Ποιός μπορεί να δεί όχι το μακρυνό μέλλον, αλλά το αύριο ή το σήμερα χωρίς νάχει ρίξει τη ματιά του στο παρελθόν ;

Κοινωνίες και άτομα, που καυχώνται για την απαλλαγή τους από τη "σκιά" του παρελθόντος τους, οδηγήθηκαν και οδηγούνται σε ένα σκοτεινό μέλλον. Μένουν ορφανοί και άοπλοι στα χέρια και τη βούληση εξουσιών. Που λογαριάζουν γι' αυτούς χωρίς αυτούς, αποτολμώντας να σχεδιάζουν χωρίς τα διδάγματα της Ιστορίας. Της οποίας -τα διδάγματα- ενίοτε ανασταίνουν Εφιάλτες και Ερινύες,  μαρτύρια μιας Ύβρεως, εκδικητές μιας παρεκτροπής. 

Κι' έτσι οι άθεσμοι συμβουλάτορες και οι διανοητές των εξουσιών κλήθηκαν να διακηρύξουν το τέλος της Ιστορίας. Κατά παραχώρηση από τους εξουσιαζόμενους. Ζήτησαν και απαιτούν να καταδικασθεί η Ιστορία σε θάνατο. Όσο παρανοϊκό και αν ακούγεται, το αποτόλμησε ο "φιλόσοφος" των Αγορών Φουκουγιάμα πριν λίγα χρόνια...

...και τα κυπαρίσσια τις νύχτες, στέλνουν μυστηριώδη νοήματα στους επιλήσμονες...*

*******

Θα παραταχθεί, ανακοινώθηκε, σύσσωμο το υπουργικό συμβούλιο, ο Πρωθυπουργός και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας για να εισπράξουν τις τιμές μας για τους ήρωες του 1821. Τιμές ανατοκιζόμενες τοκογλυφικώς με βούλες και συμβάσεις που ρευστοποιούνται ολημερίς και ολονυκτί στα ταμεία των δανειστών. Κι' αν τα μαντήλια που θα ανεμίζονται θα είναι κόκκινα, κι' αν οι σημαίες του πένθους θα ψιθυρίζουν θούριους και θρήνους, η παράσταση θα τελεσθεί. 

Συναγμένες μαϊμούδες εν μέσω κλοιού από δεκάδες και εκατοντάδες γορίλες, προστάτες και εποπτεύοντες θα εισπράξουν τις τιμές. Που υποτίθεται ότι θα τις ενεχειριάσουν στους ήρωες του 21 με κάποιο τρόπο. Σαν αυτό τον τρόπο που βρήκε ο πρώην δήμαρχος Ζαχάρως να μεταβιβάσει τις δωρεεές των ομογενών Αυστραλών για τους πυρόπληκτους της Ηλείας στις υποκόσμιες επενδύσεις του. Ή σαν τον τρόπο που βρήκε ο κ. Παπακωνσταντίνου να σουφρώσει το ταμείο βοήθειας για τους πυροπαθείς. Διότι, κάθε τί που εισπράττεται, σύμφωνα με τη δανειακή σύμβαση, θα μεταβιβάζεται αυθορεί και παραχρήμα στις τσέπες των δανειστών και των υπηρετών τους, ως τιμή μας, προς τους απελευθερωτές της χώρας από τον φόβο της χρεωκοπίας.

Έτσι τιμές θα αποδοθούν στον κ. Ράϊχενμπαχ, το ΔΝΤ, την τρόϊκα και όλους τους σύγχρονους φιλέλληνες. Η τρέχουσα παλλιγενεσία του έθνους ανέδειξε νέους ήρωες: τα ζόμπι της ελεύθερης οικονομίας και της δανειακής υποδούλωσης. Όσοι εκλεκτοί παρευρεθούν -με προσκλήσεις- θάχουν την ευλογία να εισπνεύσουν τον αέρα του νέου πατριωτισμού που οραματίζεται ο Μπένυ, ο Αντωνάκις και ο Βορίδις.  

Για τις σκηνοθετικές ανάγκες προσχωρήστε σε αυτή την φαντασίωση και δείτε: τον Μπένυ Κολοκοτρώνη, τον Παπαδήμο Αθ. Διάκο, την Διαμαντοπούλου Μπουμπουλίνα, τον Σαμαρά Παπαφλέσα, τον Βορίδη Νικηταρά, τον Αβραμόπουλο Καραϊσκάκη, τον Καρατζαφέρη καλόγερο Σαμουήλ, τον κυρ Φώτη μετά της κυρίας Ρεπούση στων Ψαρρών την ολόμαυρη ράχη,  και τον Γιωργάκις...

  ά, όχι! Αυτός ήταν ο Υψηλάντης, στην φιλική εταιρεία που προετοίμασε την παλλιγενεσία.

*******

Μυστικά το ξεστόμισε η Μνήμη, η Μούσα του Ελικώνα, στο αυτί της Ιρέν**.

Το ανεπανόρθωτο θα μας συμβεί μόνον όταν θα ξυπνήσουμε 

ανάμεσα στους νεκρούς και θα δούμε τότε πως ποτέ δεν ζήσαμε.

...και έτσι θα κληθούν να παρελάσουν οι 700 Θεσπιείς.

   , που αψηφώντας το θάνατο μείναν έως το τέλος να φυλάνε Θερμοπύλες, κάτω από τα βέλη του Μαρδόνιου. Ποιητές της Πόλης, τιμητές του έρωτα και των Μουσών. Μείναν για να σπείρουν την ομορφιά των έργων τους ως τα κύματα του Αιγαίου, αγνοώντας την πίστωση της Ιστορίας. Αυτοί  που ήξεραν να πιστώνουν τους νεκρούς των με δίστιχους ύμνους και έργα λαξευτά. Αυτοί που μείναν αγνοημένοι από τους λογιστές της Ιστορίας για 2.500 χρόνια. 

Τόσα χρειάστηκαν για να λάμψει κάποτε το μεγαλείο αυτής της μικρής πόλης του Ελικώνα που θυσίασε όλους τους μάχιμους πολίτες της για το Κοινό. Μη καιροσκοπώντας, μη οικονομώντας δυνάμεις για τα μετόπισθεν, ακόμη και για την ύστατη μάχη για τη φλόγα της μικρής τους εστίας. Μείναν, κι' ας μην γαλουχήθηκαν ποτέ με τα πρωτόκολλα πατριωτισμού Λακεδαιμονίων εφόρων και, εφόδια πολεμικών αρετών μη διαθέτοντες. Γιατί εκεί στην κοιλάδα των Μουσών ο πόλεμος ήταν ξορκισμένος από τη ζωή.

, και έτσι έμειναν οι Θεσπιές  θρύλλος, δέντρο θαλερό, ποτισμένο από τους στίχους του Ησιόδου. Ν' αναπαύονται οι καρδιές κάτω από τα κλαριά του, πάνω από το ευωδιαστό χώμα τούτης της γής. 

Και εκατοντάδες χρόνια μετά, σε τούτη τη γή, θα υποκλίνονταν στον πολιτισμό της οι εξουσίες της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Και αν, κάποτε, τούτη η γή πυρπολήθηκε από τη λήθη των αιώνων, δάφνες άκαυστες έσωσαν τη μνήμη της ως τα τωρινά τα χρόνια. Έτσι ο Δημόφιλος ο Διαδρομέας μεθαύριο θα είναι εκεί, στην παρέλαση και πάλι. Να αποδώσει τις τιμές που αρμόζουν στους Εφιάλτες της Ιστορίας.

Θα παρελάσει ο Δημόφιλος ο Διαδρομέας με τους Θεσπιείς του κάτω από τη σκιά π' αφήσαν τα βέλη του Μαρδόνιου, στη γή των Θερμοπυλών. Μπροστά από τους μηδίσαντες και τον Εφιάλτη -πως επέζησαν αιώνες τώρα- που παρέδοσαν τα κλειδιά της πόλης, αποκομίζοντας την εύννοια του Ξέρξη. Μα αυτού θα του τύχει ένα χρόνο μετά 'κείνη η συμφορά στη Σαλαμίνα που θα τον αναγκάσει να επιστρέψει στην Ασία. Παραδίνοντας ως νεκρούς τους μηδίσαντες στη λήθη, μα ούτε 'κείνη δεν τους καταδέχθηκε. Και με τη σειρά της, φτηνά θα τους πουλούσε στις Ερινύες του Κιθαιρώνα, νάχουν ένα σκιάχτρο για τους αιώνες που θάρχονταν.

...Η γενιά μου ήταν μια αστραπή, 

που πνίγηκε η βροντή της.

Η γενιά μου καταδιώχτηκε σα ληστής,

σύρθηκε στο συρματόπλεγμα,

μοίρασε σαν αντίδωρο τη ζωή και το θάνατο.

Οι άνθρωποι της γενιάς μου δεν πεθαίναν στα νοσοκομεία,

κραύγαζαν έξαλλοι στα εκτελεστικά αποσπάσματα.

Τα χέρια τους ήταν μαγνήτες,

τρώγαν πικρό ψωμί, καπνίζαν εφημερίδες,

ζητώντας ευλαβικά μια θέση σ’ αυτήν τη γη.

Όπου κι αν στάθηκαν οι σκιές τους ριζώσαν,

άδικα προσπαθείτε δε θα ξεριζωθούν ποτέ.

Θα προβάλλουν μπροστά στα τρομαγμένα σας μάτια.

Τώρα τα καταλάβαμε όλα,

Καταλάβαμε τη δύναμή μας… 

και για τούτο μιλώ,

με σπασμένη φωνή που κλαίει

κάθε φορά στη θύμησή τους….

Κραυγή ∆εκάτη Πέμπτη 

Κλείτος Κύρου

* Τάσος Λειβαδίτης

**Ηρωϊδα του Ίψεν

Πίνακας: Vincent van Gogh

Σχετική ανάρτηση: http://e-apenanti.blogspot.com/2011/10/blog-post_29.html

Σαν να μην πέρασε ούτε μια μέρα ...

Σαν να μην πέρασε ούτε μια ημέρα !

1962-2012 (50 χρόνια).

Δίκες και τότε, δίκες και σήμερα.

Για ..προσβολή των προσώπων τους !

Ανήμερα των Θεοφανείων στη Χαλκίδα, η αστυνομία συνέλαβε 5 πολίτες και σχημάτισε δικογραφία κατ’ αυτών για «προσβολή του προσώπου του Προέδρου της Δημοκρατίας» (Αρθρ. 168.2 Π.Κ).

Ο κ. Παπούλιας έγινε το επίκεντρο έντονων διαμαρτυριών από το πλήθος των παρισταμένων, που φώναζε συνθήματα κατά της δοτής συγκυβέρνησης και της τρόικας (ΔΝΤ - ΕΕ - Τραπεζιτών), που έχουν εξαπολύσει άγριο κοινωνικό πόλεμο εναντίον της λαϊκής πλειοψηφίας.

Ο λαός μας δεν θεωρεί πλέον τον κ. Παπούλια «ανεύθυνο θεσμικό άρχοντα» αλλά συνεργό στα κοινωνικά εγκλήματα που συντελούνται. Κι αυτό το διατράνωσε στην παρέλαση της Θεσσαλονίκης, το έδειξε και στην πόλη της Χαλκίδας.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν μπορεί, τη στιγμή που ο λαός πεινάει και τα παιδιά μας μεταναστεύουν, να δέχεται να τον περιφέρουν ανά την Ελλάδα, με τη φρούρηση πολυάριθμων δυνάμεων καταστολής και δίπλα οι ασφαλίτες να κάνουν συλλήψεις πολιτών που διαμαρτύρονται. Αυτό συνιστά παραβίαση του Συντάγματος και όχι... η διαμαρτυρία των πολιτών.

(απόσπασμα ανάρτησης του "Δεν Πληρώνω").

Και 'γώ που ξεφυλλίζω τις γραφές, ανακάλυψα πως τις δεκαετίες του '60 και του '70 τέτοιες δίκες ήταν στην καθημερινή ειδησεογραφία του τύπου της εποχής εκείνης. Ίσως ο νύν άρχων του προτεκτοράτου να μην το γνώριζε, ξεχασμένος ών στα βουνά και τα λαγκάδια της αντικατοχικής του εποποϊίας.

Γυμνός τώρα πια ο βασιληάς ανεμίζει το μαστίγιό του. Απογυμνωμένος από τη λαϊκή βουλή, εκλεκτός της βουλής των υποτακτικών, κατά πως οι ανάγκες ορίζουν και η χρεία επιτάσσει. Ανάχρειο για θεσμικούς κατακτητές και θεσμικό γενόσημο για υποτελείς.

Δόμνα Σαμίου, 1928-2012

...Γιατί η Ζωή,

η Τέχνη

και η Μουσική

Θέλουν Άσκηση και Ευαισθησία.

Έτσι η Δημιουργία αποκτά

τη διάσταση του Βάθους και της Συνέχειας.

Καλό σου Ταξίδι Δόμνα.

http://www.youtube.com/watch?v=N0-IVx2ap84&feature=related

Η εξουσία της γνώσης (αναδημοσίευση)

Από τον εξαίρετο ΚΙΜΠΙ

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό ΜΟΝΟ την 14/2/2012 στη στήλη "Γράμματα στην κόρη μου".

Να’ μαστε πάλι εδώ, Βέρα. Δηλαδή, να ’μαι, γιατί εσύ δεν ξέρω πού είσαι. Γενικώς είσαι αλλού, κι εγώ είμαι αλλού, για διαφορετικούς λόγους ο καθένας μας. Εσύ γιατί στο σώμα σου γίνεται η αναπόφευκτη βιολογική επανάσταση της εφηβείας, εγώ γιατί ζω την ήττα και του σώματος και της επανάστασης.

Την προηγούμενη φορά σου μίλησα για τον πόλεμο των άλλων εναντίον μας. Απέκρυψα, όμως, επιμελώς τον άλλο πόλεμο που σε απασχολεί. Τον καθημερινό μας εμφύλιο, μέσα στο σπίτι. Τα εν οίκω μη εν δήμω, θα μου πεις.

Αιτία του πολέμου μας είναι- τι άλλο; - το σχολείο. Υποδυόμουν πάντα τον πατέρα που θα εμβολίαζε, τάχα, το παιδί του με γερές δόσεις αμφισβήτησης και θα ενθάρρυνε κάθε αντιεξουσιαστική του έξαρση. Στην πράξη είμαι ένας πατέρας όπως όλοι. Οι φράσεις που ακούς πιο συχνά απ’ το στόμα μου είναι «διάβασε», «μην κάθεσαι», «έχεις τελειώσει τα μαθήματα;», «τι βαθμός είναι αυτός;», κι όλες οι προστακτικές κι ερωτήσεις - σύμβολα της γονεϊκής μου εξουσίας. Μου ανταποδίδεις τα πυρά με εκρήξεις οργής, με τις δικές σου προστακτικές - «παράτα με!», «κόφ ’το»- και δηλώσεις αυτονομίας, «θα διαβάσω όποτε θέλω». Οι εκρήξεις εναλλάσσονται με αφοπλιστικές ερωτήσεις, «τι τα χρειάζομαι τα αρχαία, την ιστορία, τα μαθηματικά, αν γίνω κομμώτρια;». Κι εγώ πρέπει να καταπνίξω τα μεγαλεπήβολα όνειρα κάθε γονιού που φαντάζεται το παιδί του λαμπρό επιστήμονα, διάσημο συγγραφέα ή αστέρα της τέχνης, και να υπερασπίσω με πάθος το δικαίωμα της κομμώτριας, του υδραυλικού, του ντελιβερά στην Οδύσσεια, στην άλγεβρα, στη μουσική. Σε όσα συνθέτουν το σχολικό σύμπαν γνώσης.

Δεν είμαι διόλου πειστικός. Γιατί δεν έχω πειστεί κι εγώ ο ίδιος αν όλα αυτά συνθέτουν πράγματι μια στέρεη γνώση που μπορεί να ανταγωνιστεί ή να συμπληρώσει τα εκατομμύρια πληροφοριών που βομβαρδίζουν το μυαλό σου μέσα από τα ραδιοτηλεοπτικά κύματα ή το Διαδίκτυο.

Τότε προστρέχω στον Μπρεχτ. Στο δικό του «εγκώμιο στη γνώση». Σου απαγγέλλω: «Μάθαινε και τ’ απλούστερα/ Γι’ αυτούς που ο καιρός τους ήρθε/ ποτέ δεν είναι αργά/ Μάθαινε το α β γ, δεν σου φτάνει, μα εσύ να το μαθαίνεις! Μη σου κακοφανεί! Ξεκίνα! Πρέπει όλα να τα ξέρεις/ Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία!/… Ότι δεν ξέρεις ο ίδιος/ Καθόλου δεν το ξέρεις!/ Έλεγξε το λογαριασμό/ Εσύ θα τον πληρώσεις! / Ψάξε με τα δάκτυλα κάθε σημάδι! /Ρώτα, πώς βρέθηκε αυτό εδώ./ Εσύ πρέπει να πάρεις την εξουσία!»

Με κοιτάς απορημένη. Η αδιόρατη γοητεία που εκπέμπει η ποίηση παραμερίζει τον θυμό. Η απορία παραμένει. Τι σε νοιάζει εσένα η εξουσία; Όλοι αυτοί που νέμονται την εξουσία - του κράτους, της οικονομίας, της πληροφορίας, της ίδιας της γνώσης- τι ακριβώς κατάφεραν εκτός από το να μετατρέψουν τον κόσμο σε ένα ζοφερό, ανασφαλές, εμπόλεμο ενδιαίτημα της ανθρωπότητας; Σείουν στα μούτρα μας τα σχοινοτενή βιογραφικά τους, με βαρύγδουπους τίτλους σπουδών, ηχηρές ακαδημαϊκές καριέρες στα LSE, στα MIT και στα Harvard, πετυχημένες θητείες στα ευαγή ιδρύματα του καπιταλισμού, στις επιχειρήσεις που ρυθμίζουν τις ανάγκες μας, το τι θα δανειστούμε, τι χρωστάμε, τι θα πάρουμε, πόσο θα δουλέψουμε. Η γνώση τους, οι απόλυτες αλήθειες τους για τη «δημιουργική δύναμη της αγοράς και του ανταγωνισμού», που με θρησκευτικό φανατισμό εφαρμόζουν εδώ και δεκαετίες, μας έχουν εξοκείλει στην πιο επικίνδυνη ρότα από την εποχή του τελευταίου παγκοσμίου πολέμου. Άρα;

Άρα, Βέρα μου, αυτοί οι άνθρωποι, μπορεί να ’ταν ξεφτέρια στον Όμηρο, να παίζαν στα δάχτυλα την άλγεβρα ή την κβαντική φυσική (θα μάθεις αργότερα γι’ αυτήν), πήραν γνώση με το τσουβάλι, αλλά δεν πήραν ίχνος από τη σοφία της. Πέρασαν και δεν κόλλησαν. Ο Οδυσσέας μέτρησε είκοσι χρόνια πολέμου με εχθρούς, με θεούς, με τη φύση, αλλά όλη του η έγνοια ήταν ο νόστος, ο ειρηνικός επίλογος ζωής στο νησί, στη φαμίλια του. Όλη η γνώση του κόσμου, από το πρώτο άναμμα της φωτιάς μέχρι την αποστολή του Discovery στον Άρη, από τον Όμηρο μέχρι τον Μουρακάμι, σε μια σοφία καταλήγει: πρέπει να τελειώνουμε με την προϊστορία του πολέμου και του ανταγωνισμού. Πρέπει εσύ, εγώ, εμείς να πάρουμε την εξουσία, για ν’ απαλλαγούμε μια για πάντα απ’ αυτήν. Κι είναι απίθανο να συμβεί χωρίς να ανακτήσουμε αυτή την αρχαία, εξοβελισμένη, ανθρώπινη σοφία.

Θα μου πεις: τι χρειάζονται οι κανόνες τονισμού, η αντιμεταθετική ιδιότητα ή οι Περσικοί Πόλεμοι γι’ αυτό; Δεν ξέρω αν χρειάζονται όλα. Αλλά, αρκετά απ’ αυτά είναι κομμάτια του τεράστιου πάζλ της αλήθειας που όσο περισσότερο μας αποκαλύπτεται, τόσο περισσότερο μας απελευθερώνει από τα δεσμά της άγνοιας, της πλάνης και της εθελοδουλίας.

Μάθε τα πάντα, αμφίβαλλε για όλα, Βέρα. Εσύ να πάρεις πρέπει την εξουσία. Αυτήν ακριβώς που απεχθάνεσαι.

ΚΙΜΠΙ